بهداشت عمومی

تاریخچه:

 در 100 سال گذشته همه گیری های کوچک و بزرگی در دنیا بوجود آمده که مهمترین آنها در سالهای 1918(اسپانیا 20 تا 40 میلیون کشته ) ، 1957 (آسیا 1 تا 4 میلیون کشته )و 1968(هنگ کنک 1 تا 4 میلیون کشته ) بوده است . میزان مرگ و میر بیماری در همه گیری ها بین 10 تا 20 درصد است. ولی اگر همه گیری در مکانهایی مانند سربازخانه ها ، مدارس و یا خانه سالمندان اتفاق بیفتد میزان همه گیری تا 50 درصد افزایش خواهد یافت. همه گیری ها در مناطق معتدل بیشتر در زمستان و در مناطق گرمسیر بیشتر در ماههای بارانی سال اتفاق می افتد.

 

الف)عامل زنده بیماریزا: ویروس های آنفلوانزا بر سه نوع اند: A، B و C. ویروسهای نوع A و B اهمیت دارند.

ب) منبع عفونت: منبع آلودگی به طور معمول بیمار مبتلا به بیماری بالینی یا بدون نشانه بالینی است. در ضمن همه گیری ها شمار بسیاری موارد خفیف و بدون نشانه ی آلودگی روی میدهد. این موارد در انتشار عفونت نقش مهمی دارند . اینک شواهدی در دست است که خوک و اردک می توانند هم مخزن و هم حامل ویروس آنفلوانزا باشند.

ج) مواد آلوده : به طور عمده ترشحات دستگاه تنفس است.

د) دوره ی آلوده کنندگی : احتمالاٌ تا یک هفته پس از آغاز بیماری است . بیشترین میزان پراکنده شدن ویروس یک روز پیش ازآغاز بیماری تا سه روز پس از آن است.

 

الف) سن و جنس : ویروس به هر دو جنس و در همه ی سنین به انسان یورش می برد. زیرا توان آنتی ژنی ویروس آنتی بادی های ایجاد شده در بدن را که از آلودگی پیشین حاصل شده اند بی اعتبار می سازد. بیشترین بروز سنی آن بین پنج تا پانزده سالگی اعلام شده است.

ب) تحرکات انسان: بسیاری از طغیانهای بیماری به علت مسافرت های هوائی یا از راه دریا روی می دهد.

ج) ایمنی: به طور کلی ایمنی در مقابل ویروس آنفلوانزا دائمی نمی باشد .به این معنا که بعد از ابتلا به آنفلوانزا نباید فرض کرد که دیگر به این بیماری مبتلا نخواهیم شد .زیرا ویروس آنفلوانزا دائماً در حال تغییر شکل بوده و فرد بیمار به همان نوع ویروس که قبلاً مبتلا شده مصونیت پیدا می کند و اگر نوع دیگری از ویروس شایع شود امکان ابتلاء وجود دارد. و به همین علت در زمانی که یک گونه جدید ویروس ظاهر شود تمام کودکان و بالغینی که قبلاً با ویروس مشابه آن تماس نداشته اند ، در مقابل آن حساس خواهند بود.

 

الف) فصل : بروز فصلی بیماری چشمگیر است .همه گیری های آنفلوانزا به طور معمول در ماههای زمستان ( در نیمکره شمالی ) و ماههای بارانی یا زمستان ( در نیمکره جنوبی ) روی می دهند.

ب) تراکم جمعیت : انتقال بیماری را تشدید می کند . میزان حمله ی بیماری در جاهای پرجمعیت (مانند کشتی ها و مراکز اجتماع) زیاد است.

ج) نقش جانوران و پرندگان : نقش این گروه به عنوان مخزن عفونت از مدت ها پیش در نظر گرفته شده است .بسیاری از زیر نوع (  Subtype ) های ویروس آنفلوانزای A را از جانوران جدا کرده اند. پرندگان غنی ترین منبع آلودگی اند. شواهدی در دست است که نوترکیبی ژنتیک بین ویروس آنفلوانزای انسان و یک ویروس آنفلوانزای پستانداران یا پرندگان می تواند یک سویه ی ویروسی «نو»پدید آورد.

 

    انتقال آنفلوانزا بطور عمده از راه ریز قطره ها یا ریز قطره های هسته ای ایجاد شده توسط عطسه ، سرفه و سخن گفتن ، ازانسان به انسان روی می دهد. لوازم تازه آلوده شده ( مانند حوله و دستمال ) می توانند آلودگی را منتقل نمایند ولی به طور کلی نقش لوازم آلوده اهمیت ندارد.

بیماریزایی

    ویروس به دستگاه تنفس وارد و آماس و نکروز پوشش مخاطی سطح برونش و تراشه را سبب می شود، به دنبال آن تهاجم میکروبی روی میدهد.   ویروس در خون (   Viraemia ) دیده نمی شود. هر دو نوع ویروس نشانه های بسیار مشابه ایجاد می کنند : تب ، لرز ، دردهای گوناگون ، سرفه و ضعف عمومی .

 

 دوره پنهانی بیماری یعنی از زمانی که ویروس وارد بدن شده تا زمانی که علائم ظاهر می شود هجده تا هفتاد و دو ساعت است( 1 تا 3 روز ). بعد از این مرحله بیماری با حمله ناگهانی  و با علائم تب  ، لرز ، سردرد ، درد عضلانی ، بی حالی و بی اشتهایی شروع می شود. معمولاً درد عضلانی یا سردرد مهمترین علامتهای مشکل ساز هستند که شدت آن مرتبط با بیشتر شدن تب است. علائم دیگر شامل درد کاسه چشم ، اشک ریزش ، سوزش چشم ، سرفه خشک ، درد شدید گلو ، انسداد و ترشح بینی است.همچنین خشونت صدا و خشکی گلو ممکن است وجود داشته باشد. تب در بزرگسالان بین یک تا پنج روز ( و به طور متوسط سه روز ) به درازا می کشد. هر گاه تب بیش از چهار یا پنج روز طول بکشد یا در دوره ی نقاهت ناگهان زیاد شود باید به آن مظنون شد.

 

علامت	آنفلوانزا	سرماخوردگی
شروع  علائم	ناگهانی	به تدریج
تب	وجود دارد	در بالغین نادر
سردرد	ممکن است شدید باشد	نادر
درد عضلانی	معمولاً وجود دارد و اغلب شدید	متوسط
خستگی مفرط	معمولاً وجود دارد	هرگز
ضعف عمومی بدن	بیش از دو هفته	متوسط
ناراحتی گلو	شایع	گاهی / اغلب
عطسه	گاهی	معمولاً وجود دارد
التهاب بینی	گاهی	معمولاً وجود دارد
سرفه	معمولاً وجود دارد و خشک است	متوسط و منقطع / مزاحم

 

عوارض آنفلوانزا: 

ترس از آنفلوانزا بیشتر به علت عوارض آنست و همین عوارض هستند که باعث مرگ بیمار می گردند.

مهمترین عارضه آنفلوانزا پنومونی یا سینه پهلو می باشد ، که ممکن است به علت خود ویروس و یا عفونتهای جانبی ایجاد شود .سایر عوارض آنفلوانزا عبارتند از : عفونت چشم ، عوارض قلبی ، سندرم شوک توکسیک ، عوارض سیستم عصبی مرکزی مانند آنسفالیت و چند عارضه دیگر.

واکسن آنفلوانزا:

واکسن آنفلوانزا بر اساس آخرین سوش های غالب شناخته شده بصورت سالیانه تهیه می گردد که در افراد سالم بین 70 تا 90 درصد در پیشگیری از بیماری مؤثر بوده و موارد بستری ناشی از آنفلوانزا را تا 50 درصد کاهش می دهد.

افراد در معرض خطر که توصیه به دریافت واکسن می شوند:

(1)بیماران دچار نقایص سیستم ایمنی

(2)سالمندان( افراد بالای 60 سال)

(3)ساکنین آسایشگاهها و کارکنان آن

(4)بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن(ریوی-قلبی عروقی-کلیوی و متابولیک)

(5)کارکنان حرفه های پزشکی و بهداشتی، بالاخص افراد در تماس مستقیم با بیمار

(6)خانمهای بارداری که سه ماهه دوم و سوم آنان مقارن با فصل شیوع آنفلوانزا می باشد

(7)کودکان و نوجوانان 6ماهه تا 18 ساله ای که تحت درمان طولانی مدت با آسپرین می باشند.

(8)کودکان 6ماه تا 59 ماه

(9)مراقبین و سایر اعضا خانواده بیمارانی که جزو گروه در معرض خطر به حساب می آیند

(10)کارکنان شاغل در مرغداری ها و پرورش دهندگان طیور

روش و میزان تجویز واکسن:

واکسن آنفلوانزا بصورت زیرجلدی یا عضلانی(ناحیه عضله دلتوئید در بزرگسالان و ناحیه قدامی خارجی ران در کودکان) می باشد

*میزان دز واکسن در بالغین و کودکان بالای 13 سال یک دز 5/0 میلی لیتری کفایت می کند

*در کودکان گروه سنی 12-4 سال که برای اولین بار واکسن دریافت می کنند 2 دز 5/0 میلی لیتری به فاصله 6-4 هفته می باشد.

*در کودکان 6ماهه تا 4 ساله که برای اولین بار واکسن دریافت می نمایند 2 دز 25/0 میلی لیتری به فاصله 6-4 هفته می باشد. قابل ذکر است در سالهای بعد برای این کودکان یک دز کفایت خواهد کرد.

** افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند نباید این واکسن را دریافت نمایند.

**واکسیناسیون مادر منعی جهت شیردهی به نوزاد نمی باشد.

کانال تلگرام ما (عضو شوید)

نظرات و پیشنهادات خود را با کلیک روی این قسمت به ما اعلام کنید